Η κυρία Μελίκα Σανταλίδου, Αντιδήμαρχος Ποιότητας
Ζωής, Πολιτισμού, Παιδείας, αθλητισμού και Τουρισμού του Δήμου Ορεστίδος μιλάει
στους “Οριζόντες” σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης.
Τους τελευταίους μήνες το Άργος Ορεστικό δείχνει
μια τάση προς τον πολιτισμό. Σχεδόν κάθε εβδομάδα, τουλάχιστον...
μια πολιτιστική εκδήλωση λαμβάνει χώρο στο δήμο
Ορεστίδος. Η γυναίκα που βρίσκεται πίσω από όλα αυτά, η Αντιδήμαρχος Μελίκα
Σανταλίδου, μας μιλάει για το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να ασκήσεις πολιτισμό
εν μέσω κρίσης, ποια είναι η συνταγή της επιτυχίας και ποιοι είναι οι στόχοι
που έχει θέσει.
Είστε
ευχαριστημένη από τη συμμετοχή του κόσμου στις δράσεις-εκδηλώσεις που
διοργανώνετε;
Εγώ θα έλεγα πως είμαι ευχαριστημένη. Βέβαια, η
ικανοποίηση μετριάζεται από τις παρούσες συνθήκες και συναρτάται με τους
στόχους της κάθε εκδήλωσης. Οι εκδηλώσεις λόγου, οι διαλέξεις π.χ. απευθύνονται
σε περιορισμένο κοινό, εκτός αν συνδυαστούν με μια χορωδία ή ένα χορευτικό, που
αποτελεί ένα «τρικ» για να συγκεντρώσεις κόσμο. Αντίθετα οι συναυλίες και το
θέατρο απευθύνονται σε ευρύ κοινό. Να μιλήσουμε με παραδείγματα; Στην
παρουσίαση των ημερολογίων του Φ. Δραγούμη από τον Στέφανο Δραγούμη, τον Νώντα
Τσίγκα και το Ραϋμόνδο Αλβανό το Νοέμβρη του 2011 το πολιτιστικό κέντρο είχε
πάνω από 300 ακροατές. Η Ιστορία έχει το δικό της ακροατήριο. Μετράνε, βέβαια,
πολύ και οι προσωπικότητες που επιλέγεις ως παρουσιαστές. Και το βιβλίο για την
ιστορία της Δαμασκηνιάς που παρουσιάσαμε το Μάρτη παρόλο που από τον τίτλο του
δεν έδειχνε ότι ενδιέφερε τους Αργείτες για τα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχε
ικανοποιητικό κοινό. Η επιδίωξη του διοργανωτή εκδηλώσεων, ωστόσο, πνευματικού
περιεχομένου, ταυτότητας, λογοτεχνίας θα πρέπει να είναι η προσέλκυση ευρύτερου
κοινού με ποικιλία σε ηλικίες.
Από
όλα όσα διοργανώνετε, ποιο είναι αυτό που έχει τη μεγαλύτερη απήχηση;
Στο Άργος Ορεστικό, έχουμε δύο ισχυρούς
πολιτισμικούς θεσμούς, το δημοτικό ωδείο και τη βιβλιοθήκη που στεγάζονται στο
αναπαλαιωμένο κτήριο –σύμβολο του Άργους, το παλιό 1ο δημοτικό σχολείο και
λειτουργούν οργανικά μέσα από τα δύο Νομικά Πρόσωπα του Δήμου.
Το ωδείο έχει το δικό του κοινό, απευθύνεται
στους 150 περίπου μαθητές του από όλο το νομό και στις οικογένειές τους, που
έρχονται για να καμαρώσουν τα παιδιά τους. Εδώ και δέκα χρόνια το ωδείο άρχισε
να αποδίδει καρπούς , διαθέτει πλέον τα δικά του συγκροτήματα και με τις συναυλίες
του και τη δουλειά του φέρνει πιο κοντά στη μουσική τον κόσμο.
Από το 1998 που ιδρύθηκε η βιβλιοθήκη καλλιεργεί
την αναγνωστική συμπεριφορά με διάφορους τρόπους. Οι άνθρωποι της βιβλιοθήκης
δούλεψαν πάρα πολύ για να αποκτήσουν το κοινό της και να το κρατήσουν σταθερό.
Η πολιτική μας στη βιβλιοθήκη, είναι η προσέλκυση αναγνωστών. Δηλαδή, μας
ενδιαφέρει να έρθει ο κόσμος στο χώρο της βιβλιοθήκης και να πάρει ένα βιβλίο.
Αν το πάρει στο σπίτι του, κάποια στιγμή θα το ανοίξει. Δουλέψαμε σκληρά και τώρα
αρχίσει και αποδίδει η πολιτική αυτή. Όλες οι ηλικίες παρακολουθούν τις
εκδηλώσεις, και το σπουδαιότερο όλοι φεύγουν με ένα βιβλίο.
Κι εδώ θέλω να επισημάνω διορθώνοντας την
εντύπωση ότι δουλεύω μόνη μου για τον πολιτισμό, ότι όλη η δουλειά είναι
συλλογική και πετυχαίνεται μέσα από στενές συνεργασίες με συναδέλφους
δημοτικούς συμβούλους, με συλλόγους, με υπαλλήλους και προ παντός με πολίτες
εθελοντές που πιστεύουν και υποστηρίζουν το έργο μας με ανιδιοτελή και πρόθυμη
εργασία. Και για να απαντήσω στο ερώτημά σας, το καινούργιο που συντελείται
σήμερα στη βιβλιοθήκη και το πρωτοπόρο με τη μεγαλύτερη, σταθερή συμμετοχή εδώ
και εννιά μήνες, είναι το “Παραμύθι της Δευτέρας “. Αυτό είναι δείγμα
συμμετοχής και δημιουργικότητας των εθελοντών παραμυθάδων καλλιτεχνών, γονιών,
εκπαιδευτικών και παιδιών. Εκεί διαμορφώνεται μακριά από την τηλεόραση μια νέα
συμπεριφορά των παιδιών που θα έχει ενδιαφέρον να την ερευνήσουμε αργότερα.
Λόγω
της κακής οικονομικής συγκυρίας, πιστεύετε ότι ο κόσμος, θέλοντας και μη, δεν
έρχεται στις εκδηλώσεις;
Αυτό δεν αφορά όλες τις εκδηλώσεις, την απάντηση
για το τι γίνεται στις δράσεις της βιβλιοθήκης σας την έδωσα προηγουμένως. Και
δω μάλιστα υπάρχει μια διαφορά, δεν παρίστανται απλώς, αλλά συμμετέχουν κιόλας
ενεργά οι πολίτες. Να σας αναφέρω και άλλα παραδείγματα. Στα πανηγύρια των
χωριών ο κόσμος επίσης συμμετέχει γιατί οργανώνονται από τους τοπικούς
συλλόγους και γιατί παραμένουν ένας λαϊκός τρόπος διασκέδασης και χωρίς μεγάλο
έξοδο.
Αντίθετα κάποια μείωση στην προσέλευση των γονιών
παρατηρήσαμε στην τριήμερη έκθεση βιβλίου που οργανώσαμε παραμονές των
Χριστουγέννων. Ενώ τα πρωινά την επισκέφτηκαν όλα τα σχολεία, όπως πολύ καλά
ήταν οργανωμένο, τα απογεύματα παρόλο που ποίκιλλαν οι δράσεις για παιδιά δεν
είχε πολλούς επισκέπτες η έκθεση . Αυτό μπορεί να είναι ενδεικτικό της επιλογής
στην κατανάλωση αγαθών λόγω οικονομικής κατάστασης, αν, βέβαια, δεν
υπολογίσουμε το ψύχος των ημερών εκείνων που αποθάρρυνε κάθε έξοδο από το
σπίτι.
Η
μη προσέλευση κόσμου στις διάφορες εκδηλώσεις, έχει να κάνει και με άλλους
παράγοντες πέρα του οικονομικού;
Ναι. Είναι ο φόβος που καλλιεργείται από τα ΜΜΕ
εναντίον κάθε δραστηριότητας είτε αυτή έχει κόστος, είτε όχι. Αυτόν το φόβο που
κρατάει τους πολίτες στα σπίτια τους, μπροστά στις τηλεοράσεις για να εξασφαλίζεται
η συναίνεσή τους και η αποδοχή τους για την αναγκαιότητα της οικονομικής
κρίσης, αυτόν το φόβο χρειάζεται να τον εξαλείψουμε από τα παιδιά καλλιεργώντας
τις μικρές τους, έστω, αντιστάσεις μακριά από τη θλίψη της τηλεόρασης. Μπορούμε
να τους προσφέρουμε διεξόδους στον αθλητισμό, στο θέατρο, στη δημιουργική
απασχόληση, στη λογοτεχνία και το παραμύθι, στη μουσική; Ε, τότε κάτι θα έχουμε
κατορθώσει ως κοινωνία. Οι αιτίες για τις οποίες δε συνηθίζουν να έρχονται οι
πολίτες σε εκδηλώσεις είναι πολλές και με βαθιά κοινωνική εξήγηση που δείχνει
και πόσο προτιμάει ένας πολίτης σήμερα τον ατομικό τρόπο ψυχαγωγίας, την
«ιδιώτευση» και περιφρονεί κάθε είδος δημόσιας επιλογής. Αυτό είναι «αγαθό» του
σύγχρονου πολιτισμού μας.
Υπήρχε
κάποια εκδήλωση η οποία δεν σας άφησε πλήρως ευχαριστημένους;
Εξήγησα πρωτύτερα τους προβληματισμούς μας για τη
χειμωνιάτικη έκθεση βιβλίου, αλλά δοκιμάζουμε την απόδοση κάθε εκδήλωσης με
εναλλακτικούς τρόπους για να προσεγγίσουμε κάθε φορά διαφορετικά γούστα και
συνθήκες. Όλα μας απασχολούν πριν από κάθε οργάνωση και μετά. Έτσι μαθαίνουμε
από την κίνηση και τις προτιμήσεις των συμπολιτών μας και διορθωνόμαστε.
Θα
μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχει κάποια μυστική συνταγή για να είναι μια
εκδήλωση επιτυχημένη;
Η συνταγή είναι να μην περιφρονείς με την
προχειρότητα το αισθητήριο και τις προσδοκίες του κόσμου, ώστε να κερδίσεις την
εμπιστοσύνη τους. Στα υλικά της συνταγής περιλαμβάνονται και οι πολύ καλές
συνεργασίες. Μακάρι να βρίσκουμε τέτοιες κάθε φορά. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει
να καλούμε δημοσιότητες για να καμαρώνουμε ποιοι είμαστε, αλλά να γνωρίζουμε
καλά όσους καλούμε ή να τους κάνουμε κοινωνούς των επιλογών μας. Για την έκθεση
«50 χρόνια Αστερίξ» π.χ. συνεργαστήκαμε με το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης,
με το Γαλλικό Ινστιτούτο, με τις εκδόσεις Μαμούθ Κόμιξ, με την ΚΘ’ Εφορεία
Αρχαιοτήτων της Φλώρινας, αλλά επιλέξαμε και αρχαιολόγους και εκπαιδευτικούς
κατάλληλους για την προβολή των εκθεμάτων του αρχαιολογικού μας Μουσείου. Γι’
αυτό η τρίμηνη διάρκεια της έκθεσης διαφήμισε το Μουσείο του Άργους σ’ όλη την
Ελλάδα.
Ποια
είναι για το δήμο η σημασία των διαφόρων πολιτιστικών εκδηλώσεων και τι
σημαίνει για εσάς πολιτισμός;
Ο Δήμος μας στον πολιτισμό επενδύει παιδευτικά με
το πνευματικό και το υλικό κεφάλαιο που διαθέτει. Είναι παρεξήγηση να
ταυτίζουμε τον πολιτισμό μόνο με τις εκδηλώσεις . Αυτές μπορεί να αποτελούν
μόνο ένα μέσο έκφρασης. Ο Πολιτισμός περιλαμβάνει και την τεχνολογία, τις
υποδομές δηλαδή του Δήμου και τον πολιτικό μας λόγο με τη συνέπειά του, τη
σχέση μας με τους πολίτες και τη θέση τους στην πυραμίδα των εξουσιών.
Πολιτισμός είναι και το μέτρο της ανθρωπιάς μας . Όλα αυτά. Υποδομές και κτήρια
για να στεγάσουν τον πολιτισμό ο Δήμος μας διαθέτει λαμπρά και μοναδικά για την
περιοχή όλη. Αυτό που αναζητούμε και επιδιώκουμε είναι να στεγάσουμε σε αυτά
και τον παραδοσιακό και τον σύγχρονο πολιτισμό και ό,τι παράγεται – όσο
παράγεται σήμερα – από τους δημότες μας αλλά και τον εισερχόμενο αστικό
πολιτισμό. Οι καρποί, τα προϊόντα του πολιτισμού, όπως και τα αποτελέσματα κάθε
είδους αγωγής είναι αργομάζευτα, δεν είναι άμεσα ορατά, γι αυτό και η ευθύνη
μας μεγάλη. Αυτό που σπέρνουμε σήμερα θα το θερίσουμε αύριο.
Πόσο
επηρεάζει η έλλειψη ικανοποιητικών πόρων στην υλοποίηση των προγραμμάτων;
Αν οι πόροι ήταν με κανονική ροή από την κεντρική
εξουσία προς τους δήμους θα μπορούσαμε να ασκήσουμε ευχερέστερα κοινωνική
πολιτική και στον πολιτισμό με ενίσχυση των ίδιων μας των θεσμών που παράγουν
πολιτισμό κοντά στον πολίτη. Αλλά οι περικοπές των ΚΑΠ που έφτασαν περίπου το
50% σήμερα περιορίζουν αισθητά τις δυνατότητες . Ωστόσο με πολλή προσωπική
δουλειά από όλους μας πετυχαίνουμε εκδηλώσεις με χαμηλό κόστος. Στο πρόγραμμά
μας δεν υπάρχουν μεγαλόπνοες δράσεις που θα έφερναν δυσεπίλυτα οικονομικά προβλήματα.
Πώς
θα υποστηρίξετε οικονομικά τις πολιτιστικές σας δραστηριότητες;
Παρόλο που στον προϋπολογισμό έχουμε δεσμεύσει
ένα ποσό για τις πολιτιστικές δράσεις, ειδικά φέτος για τα “100 χρόνια από την
απελευθέρωση”, θα χρειαστούμε ίσως περισσότερα. Απευθυνθήκαμε στο υπουργείο
Πολιτισμού και υποβάλλαμε αίτηση για την χρηματοδότηση των 100 χρόνων, όπως
έκαναν και άλλες μεγάλες πόλεις (Θεσσαλονίκη, Φλώρινα, Καστοριά), αλλά πήραμε
αρνητική απάντηση. Μας έδωσαν όμως, μια μικρή ελπίδα για τον Οκτώβριο. Ωστόσο,
προσπαθούμε να βρούμε και άλλους τρόπους χρηματοδότησης, καθώς μόνο τα χρήματα
του δήμου, δεν θα επαρκέσουν. Πάντως, σκοπός μας είναι να μην αναθέτουμε
δουλειές που μπορούμε να κάνουμε οι ίδιοι με προσωπική εργασία σε άλλους . Στις
δράσεις μας βοηθάνε μέλη από τη στελέχωση των Νομικών Προσώπων, εθελοντές
συνεργάτες, νέοι της περιοχής. Συνεργαζόμαστε με το Α.Π.Θ., το ΑΕΙ Φλώρινας και
το ΤΕΙ Καστοριάς. Όλοι δείχνουν προθυμία και συνεργάζονται αφιλοκερδώς. Αλλά γι
αυτό το πρόγραμμα θα μιλήσουμε άλλη φορά.
Τα
μέσα μαζικής ενημέρωσης του νομού σας βοηθάνε προβάλλοντας αυτά που ετοιμάζετε;
Για ό,τι έχουμε κάνει ως τώρα, βγάζουμε τις
ανάλογες αφίσες αλλά και στέλνουμε δελτία τύπου σε όλα τα μέσα. Δεν σαν κρύβω
ότι ξαφνιαζόμαστε όταν τα δελτία τύπου δεν έχουν περάσει στα ΜΜΕ. Δεν ξέρω τι
συμβαίνει και πώς λειτουργούν τα μέσα, αλλά οι εκδηλώσεις μας δεν
διαφημίζονται. Εμείς όμως έχουμε το δικό μας τρόπο και οι πολίτες τα
πληροφορούνται
Ποιοι
είναι οι στόχοι τους οποίους έχετε θέσει και τους οποίους αν επιτύχετε θα
νιώσετε ικανοποίηση;
Οι στόχοι μας είναι φιλόδοξοι, να ασχολούνται
δηλαδή οι πολίτες και τα παιδιά με τον αθλητισμό, με το βιβλίο, με τη μουσική
και με το θέατρο, στον ελεύθερό τους χρόνο και να δουλεύουν τη σκέψη τους
ανεξάρτητη και ελεύθερη από τις δουλειές του τόπου και του καιρού. Δύσκολος
στόχος όταν η ανεργία καλπάζει και σκορπάει τη δυστυχία της, θα μου πείτε. Με
αυτές όμως τις ενασχολήσεις ανακαλύπτεις τις ανθρώπινες αντιστάσεις σου, γιατί
τουλάχιστον τη σκέψη σου δε μπορεί να σου τη φυλακίσει κανείς.
Ποια
είναι η συμβολή των γύρω κοινοτήτων στον πολιτισμό;
Οι τοπικές κοινότητες συνήθως συντηρούν τα έθιμά
τους, που σε πολλά μοιάζουν με τα αργείτικα. Έχουν δραστήριους συλλόγους,
κάνουν πανηγύρια τα καλοκαίρια με συναυλίες και χορευτικά. Πολύ μεγάλο όμως
ενδιαφέρον, έχει για μας ο πρώην δήμος Ίωνα Δραγούμη, που έχει ιστορικά χωριά
και με πάρα πολύ καλλιεργημένη την κουλτούρα και την εκτίμηση για την ιστορία
του τόπου τους. Το Βογατσικό έχει τη δική του ένδοξη νεότερη ιστορία με τα
πολιτισμικά του μνημεία. Οι Αμπελόκηποι έχουν άλλου είδος πολιτισμό, τον
πολιτισμό της υποδοχής πολλών τουριστών με τις πολλές ταβέρνες. Και οι κάτοικοι
του Κωσταραζίου είναι πολύ περήφανοι για την καταγωγή τους. Έχουν τη δική τους
ιστορία που τη διατηρούν μέσα από τα Τρία Αδελφάτα. Ο Γέρμας με την πλούσια
παράδοσή του και η Μηλίτσα επίσης. Την ξεχωριστή ταυτότητα του κάθε οικισμού
πρέπει να την προσεγγίσουμε. Χρειάζεται όμως ένα ιδιαίτερο αφιέρωμα γι αυτή την
ενότητα.
Χρύσα
Κοσμίδου (orizontespress.com)
